ادبیات تطبیقی
بررسی تطبیقی بن‌مایه‌های مشترک در ادبیات عاشقانة درباری (رمانس تریستان و ایزوت و منظومة خسرو و شیرین)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
رمانس تریستان و ایزوت، مانند منظومۀ خسرو و شیرین، عاشقانۀ درباری معروفی است و خاستگاه آن ادبیات فرانسه است. هدف از پژوهش حاضر اشاره به برخی از بن‌مایه‌های مشترک غنایی در ادبیات جهان و علل شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها در سایۀ بررسی بن‌مایه‌های دو داستان عاشقانۀ درباری غربی و شرقی است. برای دستیابی به این هدف، بن‌مایه‌های آثار یادشده در پنج گروه شخصیت‌ها؛ عناصر اساطیری، افسانه‌ای و جادویی؛ عناصر طبیعی و نمادین؛ مفاهیم، موضوعات و حوادث؛ و مکان‌ها مشخص و ویژگی‌های بن‌مایه‌های برجسته در هر گروه واکاوی شد. در نتیجۀ این فرایند 116 بن‌مایه در قالب جدول به نمایش درآمد و دوازده بن‌مایه از آنها بررسی و تحلیل شد. شباهت‌های کلی بن‌مایه‌ها برخاسته از شباهت نوع ادبی آثار، یعنی ژانر غنایی و زیرژانر عاشقانۀ درباری است. شباهت در جزئیات داستان‌ها نیز به روح مشترک بن‌مایه‌های جهانی و کهن‌الگوها مربوط می‌شود. تفاوت‌های جزئی ناشی از اختلاف سلیقۀ پدیدآورندگان داستان‌ها و بستر فرهنگی و عقیدتی متفاوت در جوامع است.
کلیدواژه‌ها
)